Πολυκριτηριακή ανάλυση στη διαχείριση των νερών ταμιευτήρα

K. Hadjibiros, A. Katsiri, A. Andreadakis, D. Koutsoyiannis, A. Stamou, A. Christofides, A. Efstratiadis, and G.-F. Sargentis, Multi-criteria reservoir water management, Proceedings of the 9th International Conference on Environmental Science and Technology (9CEST), Rhodes, A, 535–543, Department of Environmental Studies, University of the Aegean, 2005.

[Πολυκριτηριακή ανάλυση στη διαχείριση των νερών ταμιευτήρα]

[doc_id=682]

[Αγγλικά]

Το φράγμα Πλαστήρα κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950, κυρίως για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καλύπτοντας ωστόσο και μέρος των αρδευτικών αναγκών της Θεσσαλικής πεδιάδας. Αργότερα, η περιοχή επιλέχθηκε ως ζώνη περιβαλλοντικής προστασίας λόγω της οικολογικής της αξίας και της αξίας του τοπίου, ενώ τουριστικές δραστηριότητες αναπτύχθηκαν γύρω από τον ταμιευτήρα. Για πολλά έτη, η άρδευση των γεωργικών περιοχών, η υδροηλεκτρική παραγωγή, η παροχή πόσιμου νερού, ο τουρισμός, η ποιότητα του νερού της λίμνης και η προστασία του τοπίου έχουν, ολοφάνερα, υπάρξει αντικρουόμενοι στόχοι. Η καλή διαχείριση θα απαιτούσε μια πολυκριτηριακή διαδικασία λήψης αποφάσεων. Τα ιστορικά δεδομένα δείχνουν ότι η ακανόνιστη εκροή νερού είχε ως συνέπεια μια έντονη διακύμανση της στάθμης του ταμιευτήρα. Η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να βελτιωθεί με μια ορθολογική διαχείριση των απολήψεων. Κατά τα φαινόμενα, η υψηλότερη απόληψη νερού συνεπάγεται, ταυτόχρονα, μεγαλύτερη παραγωγή ενέργειας και άρδευση μεγαλύτερων εκτάσεων γεωργικής γης. Ωστόσο, η ενεργειακή και αρδευτική ζήτηση είναι μερικών ανταγωνιστικές μεταξύ τους, εξαιτίας της διαφορετικής χρονικής κατανομής των εκροών. Από την άλλη πλευρά, η υψηλή απόληψη συνεπάγεται χαμηλότερη στάθμη νερού στον ταμιευτήρα, μειώνοντας έτσι την ομορφιά του τοπίου και υποβαθμίζοντας την τροφική κατάσταση της λίμνης. Αυτή η υποβάθμιση επηρεάζει το τουριστικό δυναμικό καθώς και την ποιότητα του πόσιμου νερού που τροφοδοτείται από τον ταμιευτήρα. Μια πολυκριτηριακή προσέγγιση χρησιμοποιεί διαφορετικά σενάρια για την ελάχιστη επιτρεπτή στάθμη του ταμιευτήρα, εφόσον εφαρμοστεί μια σταθερή ετήσια απόληψη. Η έννοια της ελάχιστης στάθμης είναι ένα απλό και λειτουργικό εργαλείο, δεδομένου ότι είναι εύκολα αντιληπτό από τον κόσμο, που εύκολα πιστοποιείται και εντάσσεται σε νομοθετικές ρυθμίσεις. Η ετήσια ποσότητα του νερού που θα μπορούσε να είναι διαθέσιμη είναι συνάρτηση της ελάχιστης επιτρεπόμενης στάθμης. Η ποιότητα του νερού εξαρτάται από την τροφική κατάσταση της λίμνης, κυρίως από τη συγκέντρωση της χλωροφύλλης-α, η οποία καθορίζει το καθεστώς ευτροφισμού. Αυτή εκτιμάται μέσω μοντέλων προσομοίωσης της ποιότητας του νερού, λαμβάνοντας υπόψη ρυπαντικά φορτία όπως νιτρικά και φωσφορικά. Η αποτίμηση του τοπίου εξαρτάται σημαντικά από τη στάθμη του νερού στη λίμνη, καθώς σε χαμηλές στάθμες αποκαλύπτεται μια νεκρή ζώνη μεταξύ της επιφάνειας του νερού και της γύρω βλάστησης. Όταν η νεκρή ζώνη είναι έντονη, μοιάζει χωρίς ζωή, ενώ η λίμνη φαντάζει σχεδόν άδεια. Η ποσοτικοποίηση της οπτικής αυτής επίπτωσης δεν είναι εύκολη, είναι ωστόσο δυνατός ο καθορισμός μιας αντιστοιχίας μεταξύ της αισθητικής αποτίμησης του τοπίου και της ελάχιστης επιτρεπόμενης στάθμης του ταμιευτήρα. Χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα υδρολογικής ανάλυσης, μοντέλων ποιότητας νερού και αποτίμησης του τοπίου, φαίνεται δυνατή η κατασκευή ενός πολυκριτηριακού πίνακα, στον οποίο περιγράφονται τα διαφορετικά κριτήρια ως προς τις εναλλακτικές επιλογές, καθώς και της γραφικής παράστασης τριών σχετικών αριθμητικών δεικτών σε σχέση με την ελάχιστη επιτρεπόμενη στάθμη. Ωστόσο, κατά τη διαδικασία της απόφασης πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η σύγκριση ή η συνένωση των δεικτών που αντιστοιχούν στα διαφορετικά κριτήρια της εν λόγω ανάλυσης εμπεριέχει έναν βαθμό αυθαιρεσίας. Ακόμη πιο αντικειμενικές αποφάσεις θα ήταν δυνατές εφόσον τα διαφορετικά οφέλη και κόστη μπορούσαν να αποτιμηθούν με βάση μια κοινή μονάδα μέτρησης. Επιπλέον, η διαχείριση θα είναι ευαίσθητη έναντι διαφορετικών κοινωνικών πιέσεων.

PDF Πλήρες κείμενο (141 KB)

Σχετικές εργασίες:

Εργασίες μας στις οποίες αναφέρεται αυτή η εργασία:

1. Κ. Χατζημπίρος, Δ. Κουτσογιάννης, Α. Ανδρεαδάκης, Α. Κατσίρη, Α. Στάμου, Α. Βαλασσόπουλος, Α. Ευστρατιάδης, Ι. Κατσίρης, Μ. Καπετανάκη, Α. Κουκουβίνος, Ν. Μαμάσης, Κ. Νουτσόπουλος, Γ.-Φ. Σαργέντης, και Α. Χριστοφίδης, Συνοπτική έκθεση, Διερεύνηση των δυνατοτήτων διαχείρισης και προστασίας της ποιότητας της Λίμνης Πλαστήρα, Τεύχος 1, 23 pages, Τομέας Υδατικών Πόρων, Υδραυλικών και Θαλάσσιων Έργων – Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα, Μάρτιος 2002.
2. K. Hadjibiros, D. Koutsoyiannis, A. Katsiri, A. Stamou, A. Andreadakis, G.-F. Sargentis, A. Christofides, A. Efstratiadis, and A. Valassopoulos, Management of water quality of the Plastiras reservoir, 4th International Conference on Reservoir Limnology and Water Quality, Ceske Budejovice, Czech Republic, doi:10.13140/RG.2.1.4872.4723, 2002.
3. A. Christofides, A. Efstratiadis, D. Koutsoyiannis, G.-F. Sargentis, and K. Hadjibiros, Resolving conflicting objectives in the management of the Plastiras Lake: can we quantify beauty?, Hydrology and Earth System Sciences, 9 (5), 507–515, doi:10.5194/hess-9-507-2005, 2005.

Εργασίες μας που αναφέρονται σ' αυτή την εργασία:

1. G.-F. Sargentis, R. Ioannidis, T. Iliopoulou, P. Dimitriadis, and D. Koutsoyiannis, Landscape planning of infrastructure through focus points’ clustering analysis. Case study: Plastiras artificial lake (Greece), Infrastructures, 6 (1), 12, doi:10.3390/infrastructures6010012, 2021.

Άλλες εργασίες που αναφέρονται σ' αυτή την εργασία (αυτός ο κατάλογος μπορεί να μην είναι ενημερωμένος):

1. Stamou, A.I., K. Hadjibiros, A. Andreadakis and A. Katsiri, Establishing minimum water level for Plastiras reservoir (Greece) combining water quality modelling with landscape aesthetics, Environmental Modeling and Assessment, 12(3), 157-170, 2007.
2. #Sargentis G. F., V. Symeonidis, and N. Symeonidis, Rules and methods for the development of a prototype landscape (Almyro) in north Evia by the creation of a thematic park, Proceedings of the 12th International Conference on Environmental Science and Technology (CEST2011), Rhodes, Greece, 2011.